پزشک طرح

تب

تعریف

براساس اصول تشخیص تب در کودکان، هرگونه درجه ی حرارت رکتال (مقعدی) در کودک معادل ۳۸ درجه ی سانتی گراد یا بیشتر تب (Fever) تلقی میگردد و نیازمند ارزیابی است.
تب در کودکان شایعترین شکایت اصلی در بخش اورژانس و ۳ درصد موارد ویزیت سرپایی در سال را شامل میگردد.
تب در اثر Reset ترموستات بدن توسط پیروژنهای اگزوژن(عوامل تب زای بیرونی) مثل آندوتوکسین های باکتریال، کمپلکس های آنتی ژن آنتی بادی و ویروس ها بروز می کند زیرا این عوامل تولید پیروژن های اندوژن (عوامل تب زای درونی) را تحریک میکنند. ترموستات بدن در منطقه ی پره اربیت هیپوتالاموس قدامی قرار دارد که خود در مجاورت کافی بطن سوم قرار گرفته است.
با Reset شدن ترموستات، بدن با روش های مختلف تلاش میکند خود را با درجه ی حرارت بالاتر مطابقت دهد. این روش ها عبارتند از انقباض عروق محیطی، لرزیدن (Shivering)، انباشت مرکزی خون (Central Pooling)و در صورت قادر بودن کودک با انجام فعالیتهای رفتاری چون لباس پوشیدن بیشتر یا پناه بردن به محیط گرمتر.

اتیولوژی

✍ شیرخواران کمتر از ۳ ماه شیرخواران ۳۰روزه یا کمتر در معرض خطر بالای ناخوشی جدی با پاتوژن هاى قلور نرمال مادر شامل استرپتوکوک گروه B، استرپتوکوک پتومونيه، اشريشياکولى، کلبسیلا لیستریا منوسیتوژنز، هموفیلوس آنفلوانزا، آنتروکوکها و HSV هستند.
✍ شیرخواران ۳ تا ۲۴ ماه ناخوشی ویروسی شامل پنومونی اکثریت موارد ناخوشی تب دار را در این گروه سنی تشکیل میدهد. از باکتریها، استرپتوکوک پنومونیه شایعتر است.اوتیت مدیا به طور تیپیک ناشی از استرپتوکوک پنومونیه یا هموفیلوس انفلوانزا است. اگرچه پنومونی غالباً ویروسی است ولی باید استرپتوکوک پنومونیه را نیز در نظر داشت. شایعترین علت باکتریمی مخفی استرپتوکوک پنومونیه میباشد.
✍ کودکان بزرگتر: خطر باکتریمی در کودکان بیش از 3 سال تا حدود زیادی کم است. اتیولوژیهای دیگر که باید مد نظر باشند عبارتند از فارنژیت استرپتوکوکی (به ویژه در سنین ۵ تا ۱۰ سال)، منونوکلئوز یا پنومونی که ممکن است ناشی از استرپتوکوک پنومونیه یا میکوپلاسما پنومونیه باشد.

تظاهرات بالینی

✍ سال هی متمادی است که گفته میشود تب خوب است و باید به آن اجازه تداوم داد ولی اغلب کودکان تب دار احساس ناراحتی می کنند و کودکان خاص هم در خاطر تب تشنج می باشند. بنابراین تب باید عموما درمان شود.
✍ هرگونه درجه ی حرارت مقعدی ۳۸ درجه ی سانتی گراد و یا بیشتر تب محسوب می شود و کودک نیازمند ارزیایی است. عموماً درجه ی حرارت بالاتر با انسیدانس بالاتری از باکتریمی همراه است.

تشخیص های افتراقی

✍ شیرخوارت کمتر از 3 ماه: باکتریمی ،سپسیس،مننژیت،UTI،پنومونی،امفالیت،اوتیت حاد مدیا، سلولیت، ناخوشی ویروسی (به ویژه ویروس سنسیشیال، ویروس هرپس و CMV)
✍ شیرخواران 3 تا 24 ماه: اوتیت حاد مدیا،عفونت تنفسی،ناخوشی ویروسی،سپسیس،باکتریمی،مننژیت،UTI،پنومونی

دستورات پزشکی

✍ شرح حال و معاینه ی فیزیکی
✍ ارزیابی آزمایشگاهی
✍ آنتی بیوتیک
✍ فالوآپ
✍ ضد تب
✍ اسفنج آب ولرم
✍ ارزیابی مجدد
✍ پذیرش

تحلیل

✍ شرح حال و معاینه ی فیزیکی: به نکات ذیل توجه نمایید.
1- شیرخواران کمتر از 3 ماه: مطالعات اخیر می گویند شیرخواران کمتر از سه ماه در معرض خطر بالای عفونت باکتریال جدی (SB) هستند. شیرخواران تب دار کمتر از یک ماه در معرض خطر بالاتری باکتریمی هستند (متوسط ۱۳ درصد)، در جریان ماه دوم این خطر به حدود ۱۰ درصد می رسدشیرخواران جوان به ویژه در ارزیابی شدت ناخوشی براساس معاینه ی بالینی مشکل دارند زیرا مهارت های اجتماعی و توانایی ارتباط با معاینه گر را ندارند. سابقه ی تولد مهم است زیرا بعضی از تیولوژیهای عفونی ممکن است به آن زمان ارتباط داشته باشند. تغذیه ی ضعیف ،تحریک پذیری، لتارژی یا ناپایداری درجه ی حرارت حاکی از ناخوشی باکتریال جدی بالقوه می باشد. شیرخواران فاقد یافته های قابل اعتماد در معاینه ی فیزیکی از جمله رژیدیتهای گردن (Nuchal Rigidity) هستند و غالباً با گریه یا تحریک پذیری تسکین ناپذیر پرزانته میشوند. سابقه ی سرفه، تاکی پنه یا هیپوکسی باید معاینه گر را گوشی به زنگ عفونت دستگاه تنفسی تحتانی و لزوم انجام CXR نماید.

]هشدار: یافته های ذیل حاکی از ناخوشی باکتریال جدی بالقوه می باشد :
• تغذیه ی ضعیف (Poor Feeding)
• تحریک پذیری (Irritability)
• خواب آلودگی (Lethargy)
• ناپایداری درجه ی حرارت (Temperature Instability) [

در این گروه سنی تعیین درست شیرخوار High-Risk مشکل است ولی با معیارهای جمعی ذیی می توان شیرخوار Low-risk را معین کرد :
• ظاهر خوب بدون سابقه ی پرهماچوریته
• شمارش WBC بین ۵۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰
• شمارش مطلق نوتروفیل (ANC) کمتر از ۱۰۰۰۰
• U/A با کمتر از 10WBC در HPF
• مدفوع با کمتر از 5WBC در HPF در صورت اسهال
درمان شیرخوار Low-risk نیز مورد بحث جدی است. عموماً مناسب است تمام شیرخواران کمتر از یک ماه درمان و پذیرش شوند. سفتریاکسون 50mg/kg/d وریدی در دوزهای ۱۲ ساعته براساس کشت تجویز میشود ولی در شیرخواران کمتر از یک هفته سفوتاکسیم 50mg/kg وریدی در دوزهای ۱۲ ساعته توصیه می گردد.
شیرخواران Low-risk با سن ۴ تا ۸ هفته را می توان با پذیرش (بستری کردن در بیمارستان) و سفتریاکسون 50mg/kg/d در دوزهای ۱۲ ساعته براساس نتایج کشت، بستری کردن تنها، سفتریاکسون 50mg/kg/d در دوزهای ۱۲ ساعته و ترخیص یا ترخیص بدون آنتی بیوتیک درمان کرد. ترخیص باید با فالوآپ ۲۴ ساعته همراه باشد و بیمار قادر به انجام آن باشد.
Cefotaxim (Claforan, Inj 1g, B) IN<7 days: 50 mg/kg IV q12h
Ceftriaxaon (Rocephin, Inj 1g, B) in <7 days: 25mg/kg IV q12h
2- شیرخواران ۳ تا ۲۴ ماه : یافته های معاینه ی فیزیکی در این گروه سنی قابل اعتمادتر است. تمایل به تماس چشمی، هوشیاری، پاسخ به محرک های زیانبخش، توانایی مادر یا پزشک در تسکین و دلداری و سرخوشی شیرخوار یافته های بالینی مهمی در معاینه هستند. علایم تیپیک مننژیت یعنی رژیدیتهای گردن و نشانه های Kernig و Brudzinski ممکن است در کودکان کمتر از ۲ سال واضح نباشند. فعالیت تشنجی، تسکین ناپذیری، بالژینگ فونتانل با تحریک پذیری ممکن است تنها نشانه های بیمار باشند.

✍ ارزیابی آزمایشگاهی : توصیه های عمومی برای ارزیابی آزمایشگاهی شیرخواران کمتر از سه ماه جهت تعیین SBI عبارتند از CBC با Diff، کشت خون، U/A و U/C کاتتریزه و LP . براساس شرح حال یا معاینه ی فیزیکی،CXR و کشت مدفوع صورت می گیرد. در کودکان ۳ تا ۲۴ ماه آزمایشات براساس حدس و خطر بالینی انجام می شوند. پنومونی مخفی در ۲۶ درصد بیماران با 2000039 گزارش شده است.
✍آنتی بیوتیک، فالوآپ : اگر بیمار مشکوک به باکتریمی مخفی است درمان عبارتست از سفتریاکسون یا آموکسی سیلین با فالوآپ ۲۴ ساعته بدون توجه به درمان انتخابی.
Ceftriaxone (Rocephin, Inj 19, B) 50mg/kg/d divided q12h.
Amoxicillin (Amoxil, Susp 250mg/5ml, B) 45mg/kg q12h.
بدون اقدامات تشخیصی قبل یا حین تجویز سفتریاکسون، این دارو را مصرف نکنید.

✍ ضد تب : تب را می توان با مصرف استامینوفن کاهش داد.
Acetaminophen (Paracetamol, Tylenol, Susp/Solu 120mg/5ml, Drop 100mg/ml, Supp 125mg, B) 10–15mg/kg q4h (max 5 doses in 24h) PO/PR.
جانشین این دارو، ایبوپروفن می باشد.
Ibuprofen (Brufen, Susp 100mg/5ml, B) 5-10mg/kg q6h PO (max 40mg/kg/24h).
] هشدار: از تجویز آسپرین در کودکان به علت احتمال بروز سندروم Reye اجتناب کنید. [

✍ اسفنج آب ولرم : اسفنج آب ولرم به آهستگی، باعث کاهش تب از طریق تبخیر می گردد.

✍ ارزیابی مجدد، پذیرش : تمام کودکان با کشت مثبت خون باید برای ارزیابی مجدد مراجعه کنند. اگر بیمار بدون تب و از نظر بالینی خوب باشد باید دوره ی درمان آنتی بیوتیکی ۱۰ روزه را تکمیل کند. اگر کودک با کشت خون مثبت تب دار یا با ظاهر ناخوشی باشد، ارزیابی کامل سپتیک لازم است : CBC ، کشت خون، C ،LP ، U/A و CXR . بیمار را بستری کنید و آنتی بیوتیک تزریقی بدهید.
اینک مروری بر درمان شیرخواران تب دار:
1- شیرخواران ۳۰ روزه یا کمتر : آنتی بیوتیک وریدی (نوزاد کمتر از یک هفته سفوتاکسیم 50mg/kg در دوزهای ۱۲ ساعته، نوزاد ۴-۱ هفته سفتریاکسون 50mg/kg/d در دوزهای ۱۲ ساعته) و بستری کردن در بیمارستان.
2- شیرخواران بیش از 30 روزه: براساس میزان خطر و تشخیص بالقوه. در صورت Low-risk بودن بدون آنتی بیوتیک و برنامه ی فالوپ دقیق، سفتریاکسون 50mg/kg/d در دوزهای ۱۲ ساعته را در نظر بگیرید.
] هشدار: در شیرخوارت سپتیک ممکن است تب واضح وجود نداشته باشد، زیرا غالبا این بیماران هیپوترمیک هستند. [
3- شیرخواران 3 تا 36 ماه : در صورت تعیین منبع تب درمان استاندارد. شناسایی سندروم های ویروسی و پرهیز از درمان آنتی بیوتیکی، کودک با ظاهر خوب و تب، بدون منبع تب قابل تشخيص. آنتی بیوتیک تراپی تجربی در صورتی که 15000 < WBC و 39 < T.